مسجد جامع عتیق
اين مسجد يكي از كهن ترين و كم نظيرترين مساجد ايران به شمار مي رود كه شيوه هاي معماري و هنر ادوار مختلف را مي توان در آن به تماشا نشست.
مقصوره كهن يا طاق هاروني قديمي ترين بخش از بناي جامع عتيق قزوين است كه به دهليز ورودي شرقي آن متصّل بوده و توسط هارون الرشيد در سال ۱۹۲ هجري قمري بنا شده است. مي گويند شالوده مسجد را بربنيان آتشكده اي نهاده اند . در چهار جهت حياط آن كه افزون بر چهار هزار متر مربع است چهار ايوان رفيع قراردارد كه دردو سوي هر يك رواقي طولاني ساخته اند. گنبد آجري دوپوش و شبستان جنوبي مسجد به وسيله امير خمارتاش عمادي در سالهاي ۵۰۰ تا ۵۰۹ هجري بنا شده و داراي پنج كتيبه نفيس گچبري شده به خطوط ثلث، نسخ و كوفي است كه از شاهكارهاي هنر ايراني محسوب مي شود و عليرغم حمله خانمانسوز مغول و وارد شدن آسيب هاي جدي به جامع عتيق قزوين همچنان استوار و پرشكوه باقي مانده است. در روزگار شاه طهماسب ايوان شمالي و مناره هاي كاشي كاري شده نفيس مسجد ساخته شده و ايوان جنوبي در زمان شاه عباس دوم به مدخل مقصوره خمارتاشي ملحق ، ايوان غربي نيز به دستور شاه سليمان صفوي بناگشته است.
از ويژگي هاي ممتاز اين مسجد علاوه بر داشتن هشت شبستان بزرگ در چهار طرف حياط، يك شبستان زيرزميني در ضلع جنوب غربي مسجد است كه بناي آن توسط سعدالسلطنه در روزگار قاجار پايان يافته است.
منبع: کتاب قزوین آیینه تاریخ و طبیعت ایران-محمدعلی حضرتی ها
